Hồng xiêm xoài là một loại hồng xiêm có trái to. Không chỉ là một loại quả ngon ngọt mà hồng xiêm xoài còn chứa rất nhiều chất dinh dưỡng. Tuy nhiên các trồng hồng xiêm xoài thì không phải ai cũng biết. Hãy cùng Niên Giám Nông Nghiệp tìm hiểu nhé.
Mục lục nội dung
Tổng quan về đặc tính của hồng xiêm xoài
Nguồn gốc
Hồng xiêm xoài có danh pháp khoa học là Manilkara zapota. Nhiều nơi ở nước ta còn gọi là sa bô chê có lẽ được nói lái theo tên tiếng anh Sapodilla. Hồng xiêm xoài có nguồn gốc từ miền Nam Mexico, Trung Mỹ và Caribe.
Hiện nay, hồng xiêm xoài được trồng ở nhiều nơi. Phổ biến với số lượng lớn tại Việt Nam, Thái Lan, Ấn Độ, Malaysia, Campuchia, Indonesia,… Ở Việt Nam hồng xiêm xoài được trồng ở cả hai vùng Bắc Nam.
Đặc điểm thực vật
Về mặt thực vật, hồng xiêm xoài là một loại cây lâu năm thường xanh. Chúng có thể cao tới hơn 30 mét. Tuy nhiên, chiều cao trung bình của chúng khi trồng là từ 9 tới 15 mét với đường kính thân không quá 50 cm.
Thân cây hồng xiêm xoài xù xì có màu xám và có nhiều nhựa trắng. Lá cây có hình trứng thuôn dài, màu xanh và hơi bóng. Lá mọc xen kẽ dài khoảng 7-15 cm và rộng 3-5cm và không có răng cưa.
Hoa màu trắng và hình giống cái chuông với sau thùy. Hoa thường khá khuất trong những chiếc lá nên có thể nếu lướt qua bạn sẽ không dễ thấy những bông quả này. Quả hồng xiêm xoài tương đối lớn. Nặng từ 300g tới 400g khi thu hoạch.
Quả có màu vàng nhạt đến nâu đất với vỏ ngoài sần sùi. Quả khi chưa chín có vỏ ngoài săn chắc và khi hái cuống quả sẽ có nhiều nhựa trắng. Quả chín hoàn toàn thì sẽ không bị mủn khi hái.
Mỗi quả chứa từ một đến sáu hạt. Hạt cứng, bóng và đen, giống như hạt quả hồng, hay hật đậu khổng lồ và có móc ở một đầu. Quả có hương vị đặc biệt ngọt nhưng thanh và không bị khé cổ như đường. Quả chưa chín sẽ có chứa nhiều saponin và tanin làm khô và chát.
Điều kiện sinh trưởng của hồng xiêm xoài
Ánh sáng
Như các loài cây ăn quả khác như bưởi, hồng, cam, xoài,.. thì hồng xiêm cần ánh sáng mặt trời để quang hợp phát triển. Do đó hãy chọn vị trí rộng rãi có nhiều ánh sáng mặt trời để trồng hồng xiêm. Tránh các vị trí có nhiều cây to hay trồng chúng dưới những tán cây lớn.
Nguồn gốc của hồng xiêm xoài là sinh sống và phát triển ở vùng nhiệt đới nên bạn không cần lo lắng khi trời quá nắng. Mặc dù chúng là loài dễ thích nghi nhưng trong điều kiện thiếu ánh sáng chúng sẽ kém phát triển vàng lá hoặc thậm chí kém ra hoa ra quả.
Nhiệt độ
Hồng xiêm ưa thích khí hậu ấm áp để phát triển. Nhiệt độ trung bình tốt nhất cho chúng là từ khoảng 22 -27 oC. Chúng có khả năng chịu lạnh khá tốt. Chúng có thể sống ở khu vực lạnh khi nhiệt độ xuống tới 0 oC trong một thời gian ngắn.
Tuy nhiên khi nhiệt độ quá lạnh kéo dài lâu có thể khiến hồng xiêm xoài ngừng phát triển thậm chí chết. Khí hậu Việt Nam thuộc vùng nhiệt đới, miền Bắc có nhiệt độ khá lạnh nhưng hiếm khi xuống dưới 0 oC nên rất phù hợp để phát triển.
Chuẩn bị đất trồng hồng xiêm xoài
Cây hồng xiêm có thể phát triển trên cả đất khô cằn. Chúng là loài tương đối dễ tính trong việc chuẩn bị đất. Tuy nhiên sự tăng trưởng và chất lượng quả sẽ suy giảm khi cây phát triển ở vùng đất không thích hợp.
Đất trồng hồng xiêm tốt nhất là đất thịt pha cát giàu dinh dưỡng, có độ phì nhiêu cao, thoát nước tốt. Đất nên có độ pH từ 5.0 đến 8.0. Khu vực đất trồng nên là đất bằng phẳng khu vực đồng bằng hoặc trung du, thường dưới 600m
Nếu là đất vườn hãy kiểm tra độ dinh dưỡng của đất. Có thể trộn thêm cát, đá trân châu hoặc phân hữu cơ, phân chuồng hoai mục để tăng độ phì nhiêu cho đất. Trước khi trồng hãy nhặt sạch cỏ và cuốc tơi đất.
Nếu có nhiều thời gian hãy phơi ải đất dưới ánh sáng mặt trời trong vài ngày. Ánh sáng mặt trời sẽ giúp loại bỏ các vi sinh vật ẩn dấu trong đất. Nếu đất có khả năng nhiễm vi sinh vật cao có thể bón vôi hàm lượng thấp cho đất.
Cách trồng hồng xiêm xoài
Chọn và nhân giống
Có nhiều cách để nhân giống hồng xiêm xoài như gieo hạt, chiết cành,… Mỗi cách nhân giống lại có những ưu nhược điểm nhất định. Như gieo hạt thì dễ bị thoái hóa giống và tốn nhiều thời gian.
Còn chiết cành thì khó khăn trong việc trồng số lượng lớn. Do số lượng cành có thể chiết được ở mỗi cây là có hạn. Chiết quá nhiều sẽ ảnh hưởng tới quá trình phát triển và chất lượng quả của cây mẹ.
Để khắc phục các nhược điểm của hai phương pháp trên. Người ta thường gieo hạt hồng xiêm rồi tiến hành ghép vào cây con. Phương pháp này vừa đảm bảo thuần giống vừa đảm bảo số lượng cũng như rút ngắn thời gian sinh trưởng của hồng xiêm xoài.
Hiện tại nhiều cửa hàng cây giống cũng cung cấp cây giống theo phương pháp nhân giống trên. Bạn nên chọn các trung tâm cung cấp cây giống uy tín. Giá cây giống dao động từ khoảng 30k-40k/cây.
Gieo hạt
Việc chọn hạt không quá quan trọng. Hạt giống hồng xiêm có thể có bán sẵn ở các cửa hàng hạt giống hoặc bạn có thể lấy hạt từ trái cây tươi. Chọn các quả hồng xiêm chín rồi chia thành các phần, tách lấy hạt và rửa sạch rồi gói lại.
Tiến hành tưới nước vào khu vực đất gieo hạt. Sau đó cắm hạt sao cho mặt nhọn hướng lên trên cách bề mặt đất khoảng 1 cm. Duy trì độ ẩm liên tục cho đến khi hạt nảy mầm. Đồng thời giữa hạt ở nơi ấm áp và thoáng mát tránh ánh sáng mặt trời.
Hạt giống hồng xiêm mất tương đối nhiều thời gian để nảy mầm. Thông thường chúng sẽ mất khoảng ba đến bốn tuần để nảy mầm. Khi chúng bắt đầu nhú chồi hãy tăng đần cường độ ánh sáng cho cây con.
Ghép cây con
Cây con khi cao từ 60 đến 80 cm thì nên tiến hành ghép cây. Nên chọn các cành ghép từ các cây hồng xiêm xoài chuẩn đã có ít nhất một mùa quả để tránh sai giống. Các cành ghép nên là các cành bánh tẻ không quá non hoặc quá già.
Có nhiều cách ghép như ghép chữ V, ghép vát, ghép mắt. Cách ghép hồng xiêm xoài cũng khá tương tự như cách ghép các loại cây ăn quả khác.
Trồng cây con
Khi cành ghép đã phát triển ổn định, có ít nhất từ 3-4 lớp lá trở nên là có thể tiến hành trồng hồng xiêm xoài ra ruộng vườn. Đào cây với bán kính khoảng 10 tới 20 cm quanh gốc để tránh tác động quá nhiều tới rễ cây.
Tại khu vực trồng tạo các hố sâu khoảng 20 tới 30 cm. Nếu đất chưa có độ phì nhiêu cao thì có thể tiến hành bón lót cho cây bằng phân hữu cơ, phân chuồng. Khi tiến hành bón lót thì nên đào các hố trồng sâu hơn khoảng 50 cm.
Đặt cây thẳng đứng trong hố và tiến hành lấp đất. Có thể đập nhẹ quanh gốc để cho chắc đất tránh cây bị đổ đặc biệt khi thời tiết không thuận lợi như mưa gió. Ngoài ra có thể cắm thanh tre hoặc cọc gỗ cạnh thân cây và buộc thân cây vào để hỗ trợ cây phát triển.
Cây con phát triển tương đối chậm. Tuy nhiên cây ghép sẽ cho quả nhanh hơn sau khoảng 3- 4 năm khi trồng. Trong điều kiện khí hậu thuận lợi và điều kiện chăm sóc tốt thì có thể cho trái sau hai năm.
Tưới nước
Hồng xiêm xoài có khả năng chịu hạn khá tốt. Chúng có thể tồn tại trong thời gian khô hạn kéo dài nhờ bộ rễ phát triển. Tuy nhiên trong trồng trọt, nước nên được cung cấp đều đặn để cho trái to và đúng thời điểm.
Khi cây còn nhỏ sẽ yêu cầu lượng nước nhiều hơn để sinh trưởng. Khi mới trồng hãy tưới xen kẽ cách ngày cho hồng xiêm. Sau đó tuần suất tưới có thể thưa dần. Trong năm đầu và năm hai bạn nên tưới cho hồng xiêm một tháng một lần.
Tần suất tưới có thể tăng giảm khi thời tiết thay đổi. Khi trời mưa bạn có giảm tần suất tưới và tăng lên vào những ngày khô hanh, nắng nhiều. Khi cây được khoảng 4-5 tuổi chúng sẽ không cần tưới nước thường xuyên.
Khi tưới cần tưới kĩ và tưới từ từ để nước thấm dần. Tránh tưới bề mặt không đủ nước cho hồng xiêm xoài phát triển. Ngoài ra bạn cũng nên chú ý thay đổi lượng nước vào các giai đoạn đặc biệt của cây như ra hoa, chuẩn bị ra hoa hay phát triển quả.
Tỉa cây
Tỉa cây là một trong những việc nên làm khi trồng hồng xiêm xoài. Việc tỉa cây sẽ giúp cây phát triển theo định hướng và không bị quá cao. Đồng thời tỉa cây cũng là một động thái kích thích giúp cây ra hoa nhiều hơn.
Nếu bạn nhận thấy những cây non mập mạp với ít cành bên, hãy cắt tỉa phần ngọn để chúng ra nhiều cành bên. Khi cây trưởng thành, bạn sẽ nên tỉa bỏ những cành bị hư, bị bệnh. Tuy nhiên không nên cắt quá sâu, nên duy trì một độ cao vừa phải cho cây.
Lớp phủ
Phủ lớp phủ sẽ giúp duy trì độ ẩm của đất và bảo vệ rễ hồng xiêm xoài. Lớp mùn có thể là rơm rạ hoặc lá cây. Lớp phủ nên dài khoảng 5 cm và phù rộng khoảng 15 tới 25 cm quanh gốc cây. Các cây to hơn thì có thể tạo lớp phủ rộng cỡ một nửa tán cây.
Bón phân
Để cây tăng trưởng nhanh, bón phân là một trong những điều cần thiết. Hãy bổ sung nitơ và kali.Các loại phân đa thành phần 5-5-5 nên được định kì bón cho cây. Ngoài ra nên định kì hằng năm bổ sung phân hữu cơ cho cây.
Phân hữu cơ nên được ưu tiên vì vừa cung cấp dinh dưỡng cho cây vừa giúp cải tạo đất. Bạn có thể bổ sung thêm các loại phân bón qua lá trong giai đoạn sinh trưởng của hồng xiêm.
Giá hồng xiêm xoài
Hiện nay trên thị trường có thể dễ dàng mua hồng xiêm tại các siêu thị, các chợ dân sinh lớn nhỏ. Giá hồng xiêm dao động tùy theo loại. Có ba loại phổ biến là loại 1 loại 2 và loại 3. Giá sẽ giảm dần theo loại, loại 1 có giá khoảng 50k/kg trong khi loại 3 là khoảng 35k/kg.
Cách trồng hồng xiêm xoài không hề khó. Chỉ cần một vài lưu ý đơn giản là bạn có thể có những quả hồng xiêm xoài vừa to vừa ngọt. Hy vọng những chia sẻ trên đây của Niên Giám Nông Nghiệp sẽ giúp ích cho bạn. Chúc bạn may mắn và thành công.
Theo: Biển Lặng
