Thức ăn tốt là cần thiết cho sự tăng trưởng, duy trì cơ thể và sản xuất thịt và sữa của heo. Tuy nhiên thức ăn tốt cũng cần biết cách cho heo ăn hiệu quả thì heo mới nhanh lớn, tối ưu được chi phí chăn nuôi.
Để biêt cách cho heo ăn hiêu quả thì bên cạnh việc chuẩn bị thức ăn thì bà con cũng cần biết được các yếu tố ảnh hưởng tới quá trình cho ăn của heo.
Mục lục nội dung
Các yêu tố ảnh hưởng tới hiệu quả cho heo ăn
Tình trạng sức khỏe của lợn
Lợn khi có sức khỏe kém sẽ phát triển chậm hơn, tiêu thụ ít thức ăn hơn, ít nạc hơn, và có khả năng chuyển hóa thức ăn kém hơn so với lợn khỏe mạnh.
Tình trạng sức khỏe kém làm giảm mức tăng hàng ngày, lượng thức ăn ăn vào sẽ giảm dần. Dẫn tới hiệu quả cho ăn giảm và chậm lớn. Gây tốn nhiều chi phí trong chăn nuôi.
Do vậy các trang trại nuôi lợn cần áp dụng an toàn sinh học nghiêm ngặt, toàn bộ, quy trình cách ly nghiêm ngặt, vệ sinh kỹ lưỡng, v.v.
Tuổi và trọng lượng cơ thể
Heo cai sữa và heo non cần thức ăn chứa protein và năng lượng cao hơn heo xuất chuồng hoặc heo trưởng thành.
Giống heo
Các giống heo phát triển nhanh cần nhiều protein hơn trong chế độ ăn của chúng so với các giống không phát triển nhanh.
Tình trạng sinh lý của lợn
Heo nái mang thai sẽ có nhu cầu về năng lượng và dinh dưỡng khác với heo nái đang nuôi heo con hoặc heo con đang lớn nhanh.
Có nhiều loại thức ăn hỗn hợp được sản xuất sẵn để đáp ứng yêu cầu chăn nuôi của các loại lợn khác nhau. Trong chăn nuôi lợn thương phẩm, chi phí thức ăn đóng góp tới 60-75% tổng chi phí hoạt động.
Do đó, việc cho lợn ăn không phù hợp với yêu cầu thực tế của lợn không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, thể trạng của lợn. Mà còn ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng, năng suất (về sinh sản và sản lượng thịt). Và cả chi phí nuôi lợn.
Thức ăn và nước uống
Các yếu tố cần thiết để tối ưu lượng thức ăn bao gồm môi trường ấm áp, không có gió lùa, nước và kiểm soát dịch bệnh thích hợp.
Ngoài ra, để tối đa hóa lượng thức ăn, lợn phải được cung cấp thức ăn không bị hạn chế. Nhiều người thường hạn chế cho lợn con ăn để giảm tiêu chảy sau khi bú. Tuy nhiên, việc hạn chế cho ăn không chỉ không giảm tỷ lệ tiêu chảy. Mà con làm lợn con chậm lớn.
Máng ăn
Máng ăn phải được cố định chắc chắn vào sàn để tránh bị lật và lãng phí thức ăn. Kích thước của máng ăn cho các lứa tuổi và mục đích khác nhau
Vệ sinh máng ăn hàng ngày. Cần có đủ không gian cho ăn để mỗi con lợn có thể ăn đầy đủ.
Tránh đặt thức ăn dạng viên vào máng ăn với hệ thống cửa luôn mở. Vì nó sẽ dẫn đến một lượng lớn thức ăn lấp đầy máng, dẫn đến lãng phí thức ăn và tốn nhiều chi phí mua thức ăn.
Quá nhiều thức ăn trong khay của máng ăn cũng có thể làm lợn con giảm tốc độ tăng trưởng.
Các loại thức ăn cho lợn để tối ưu hóa chi phí
Để giảm chi phí chăn nuôi. Khi lợn lớn, bên cạnh việc cho ăn thức ăn cám công nghiệp. Bà con có thể cho lợn ăn các thức ăn từ nông nghiệp. Có thể cho ăn kết hợp cả hai. Hoặc chuyển hẳn cho lợn ăn thức ăn nông nghiệp để tối ưu hóa chi phí chăn nuôi.
Cách trộn thức ăn nông nghiệp cho heo ăn nhanh lớn:
Các loại thức ăn được trộn và nấu lên để lợn ăn ngon miệng hơn. Có 2 cách chế biến thức ăn cho lợn ăn:
- Trộn tất cả các loại thức ăn khác nhau với nhau (cám gạo, tấm, ngô nghiền và đậu nành, lá cây họ đậu khô, v.v.) theo tỷ lệ và cho lợn ăn trực tiếp.
- Nấu các nguyên liệu thô khác nhau với nhau để cải thiện khả năng tiêu hóa và phân hủy độc tố từ một số thức ăn như thân chuối, ngô và hạt đậu nành, đậu, thức ăn gia súc, v.v.
Các thành phần để trộn thức ăn cho lợn bà con có thể lựa chọn dưới đây.
Tinh bột
Cám gạo: Loại này rất thích hợp cho lợn ăn. Được sử dụng làm thành phần chính trong hầu hết các loại thức ăn cho lợn. Có thể trộn cám gạo với các loại thức ăn khác đến 30 – 45%. Thích hợp cho lợn thịt ăn.
Gạo tấm: Đây cũng là loại thức ăn rất thích hợp cho lợn ăn. Nó có thể được trộn với thức ăn khác với tỷ lệ 15 – 20% trong hỗn hợp.
Ngô: Đây là một loại thức ăn chăn nuôi rất tốt. Nó chứa tới 65% carbohydrate và 9% protein. Nó có thể được trộn và nấu với thức ăn khác, nhưng không quá 40% trong hỗn hợp trộn thức ăn cho heo.
Đậu nành: Đây là một loại cây trồng có giá trị dinh dưỡng cao và rất tốt cho lợn. Nó chứa 38% protein (rất cao), và nên được sấy khô, xay xát hoặc nấu chín kỹ kết hợp với các loại thức ăn chăn nuôi khác như cám gạo, tấm và ngô.
Cám mì: Loại này đặc biệt giàu chất xơ và chứa một lượng đáng kể carbohydrate, protein, vitamin và khoáng chất. Cám mì được sử dụng rộng rãi trong chăn nuôi lợn nái ở nước ta.
Chất xơ
Các loại củ: Các loại củ như khoai, sắn đều cung cấp tinh bột cho heo. Đầu tiên, cần gọt vỏ rửa sạch rồi thái mỏng. Phơi khô rồi xay nhuyễn trước khi trộn thức ăn. Không nên cho lợn ăn sắn sống cả vỏ vì có chứa các chất độc hại. Sắn khô thái lát có thể để được lâu hơn.
Trái cây: Trái cây bị hư hỏng trong quá trình vận chuyển, bảo quản và xử lý được dùng làm thức ăn cho lợn. Các loại trái cây thích hợp bao gồm: chuối, đu đủ, táo, lê và dưa.
Rau: Các loại rau bị hư hỏng trong quá trình bảo quản và xử lý cũng được dùng làm thức ăn bổ sung cho lợn. Bằng cách cho ăn trực tiếp hoặc trộn với các loại thức ăn khác như cám gạo, tấm, ngô. Các loại rau thích hợp bao gồm: bắp cải, xà lách, rau dền, rau muống, khoai lang, bí đỏ, mướp, lục bình.
Thân chuối: đây là một loại thức ăn phù hợp cho nhiều loại động vật. Ở nước ta từ lâu thân cây chuối được băm nhỏ ra cho lợn gà vịt ăn. Không chỉ cung cấp lượng chất xơ cần thiết. Mà còn rất tiết kiệm chi phí chăn nuôi.
Bí ngô: Bí ngô là nguồn cung cấp vitamin B dồi dào cho lợn. Bà con có thể bổ sung thêm trong thức ăn cho lợn.
Dâu tằm: Lá dâu tằm tươi được tận dụng rất tốt khi lợn đang phát triển được cho ăn cám gạo.
Cho ăn bã nấu rượu bia
Rượu và bia làm từ gạo, ngô, khoai lang, chuối. Các loại bã sau quá trình nấu rượu là thức ăn rất tốt cho heo. Nó nên được trộn với các thức ăn khác như cám gạo và gạo tấm hoặc ngô.
Bã rượu có thể dùng làm thức ăn cho lợn thịt, nhưng không cho lợn nái đang mang thai hoặc đang cho con bú.
Tỷ lệ trộn thức ăn với bã rượu để cho lợn ăn nhanh lớn: Cám gạo / cám mì (2 kg), tấm (1 kg) và bã rượu (5-10 kg) và các phụ phẩm nông nghiệp sẵn có.
Cách cho heo ăn hiệu quả
Cách cho lợn con ăn
Khi heo con lớn lên, nhu cầu về chất dinh dưỡng của chúng tăng lên và vượt xa khả năng cung cấp của heo nái. Vì năng suất sữa của heo mẹ đạt đỉnh vào khoảng ba tuần sau đẻ và sau đó giảm dần.
Do đó có thể cho heo con ăn thêm thức ăn ngoài như cám sữa từ 12 ngày tuổi.
Cho lợn con ăn sớm là điều quan trọng để lợn nhanh lớn, đỡ tốn chi phí chăn nuôi.
Chọn thức ăn cho lợn con có chứa các thành phần dễ tiêu hóa và được pha chế để có mùi vị và mùi giống như sữa lợn nái sẽ giúp khuyến khích lợn con ăn.
Bắt đầu cho lợn con ăn với số lượng cám sữa ít. Và thay ít nhất hai lần mỗi ngày để giữ thức ăn tươi ngon.
Khẩu phần ăn cho heo con ở giai đoạn này cần nhiều năng lượng. Do vậy bà con nên kết hợp nấu cháo gạo với bột cá và sữa bột để heo nái bổ sung sữa thêm cho heo con.
Lợn cai sữa lúc 3 – 5 tuần tuổi từ 11 – 13 kg thể trọng tiếp tục cho ăn theo chế độ ăn lợn sữa cho đến khi đạt 18 kg thể trọng chuyển sang chế độ ăn cho lợn con sau cai sữa.
Cám sữa cho lợn con
Đối với lợn con trước cai sữa và giai đoạn chuyển sang sau cai sữa. Bà con có thể cho lợn con ăn cám sữa.
Cám sữa cho lợn con là sản phẩm cám công nghiệp. Dễ dàng mua ở các cửa hàng thức ăn chăn nuôi. Trong cám sữa có đủ thành phần dinh dưỡng. Cũng như có mùi vị giống sữa lợn mẹ.
Cho lợn con ăn cám sữa sẽ kích thích lợn con ăn và làm quen với thành phần thức ăn ngoài. Heo con không bỏ ăn khi chuyển sang cho ăn thành phần như heo thịt sau cai sữa.
Cách cho heo thịt và heo nái ăn
Để cho heo ăn hiệu quả, bà con cần tính lượng thức ăn cho heo ăn mỗi ngày.
- Lợn nái / chửa và lợn đực giống : Lợn nái cần 2,5kg thức ăn mỗi ngày. Cho ăn thêm 1kg / ngày một tuần trước khi phục vụ heo nái hậu bị và một tuần sau khi xuất chuồng.
- Heo đực giống: Cho heo đực ăn 2,0 kg mỗi ngày. Nếu heo đực được sử dụng thường xuyên thì tăng lượng thức ăn lên 2,5 kg.
- Heo con : Cho heo con ăn 0,5 – 1,0 kg mỗi ngày từ ngày thứ 7 đến khi cai sữa (21 ngày).
Các vấn đề khác
Để chăn nuôi lợn hiệu quả, tối ưu hóa chi phí. Bên cạnh việc cho ăn bà con cần chú ý tới một số vấn đề khác như dịch bệnh.
Để điều trị trong trường hợp bùng phát dịch bệnh, nên dùng thuốc qua nước uống vì lợn bệnh bỏ ăn.
Cũng phải cho lợn ăn đúng giờ để chúng quen với chế độ cho ăn. Cần cho lợn ăn theo kích cỡ và lứa tuổi.
Để chăn lợn tối ưu chi phí, lợn nhanh lớn thì song song với cho ăn hợp lý. Bà con cần cho lợn uống đủ nước mỗi ngày.
- Heo nái mang thai cần 10 – 12 lít nước mỗi ngày.
- Heo nái đang cho con bú cần 20 – 30 lít nước mỗi ngày.
- Một con lợn thịt cần 6 – 8 lít nước mỗi ngày.
- Một con lợn đực cần 12 – 15 lít nước mỗi ngày.
Mục tiêu tăng cân hiệu quả khi sử dụng thức ăn
Để xem quá trình cho lợn ăn có hiệu quả hay không. Bà con cần theo dõi cân nặng của heo sau một thời gian để điều chỉnh lại cách cho heo ăn. Dưới đây là mục tiêu tăng cân của heo khi được cho ăn hiệu quả.
Heo cai sữa được 15kg: mục tiêu tăng đều 450g / ngày
Heo từ 15-40kg; mục tiêu tăng 600g / ngày
Heo từ 40-70kg: mục tiêu cân nặng cần tăng 850g / ngày
Heo từ 70kg tới lúc giết mổ: có thể tăng hơn 1kg / ngày
Các mục tiêu này phụ thuộc vào thức ăn cho ăn, dinh dưỡng, môi trường và sức khỏe, cũng như từng giống lơn. Các giống lợn khác nhau sẽ có mục tiêu tăng cân khác nhau.
Tuy nhiên dù giống heo nào thì cũng cần dựa trên mục tiêu cân năng để có chế độ cho heo ăn hiệu quả, nhanh lớn.
Biết cách cách cho lợn con ăn sẽ giúp heo con nhanh chóng phát triển. Biết cách cho heo ăn hiệu quả không chỉ tối ưu được chi phí chăn nuôi, mà còn tận dụng được nguồn lương thực nông nghiêp.
Theo: Băng Giá
