Trồng rau má ngày nay đã trở thành một nghề đem lại kinh tế cho người nông dân. Với những người mới bắt đầu tập tành trồng rau má, bài viết này sẽ chỉ cho các bạn cách trồng rau má siêu đơn giản, tốn ít chi phí nhất và đạt hiệu suất cao.
Mục lục nội dung
Nơi phân bố của rau má
Rau má có tên khoa học là Centella asiatica. Rau má từ lâu đã trở thành một trong những vị thuốc trong các bài thuốc dân gian của Việt Nam. Rau má được trồng ở nhiều nơi trên thế giới với những công dụng tuyệt vời
Rau má là một loại cây thân thảo mọc thấp có nguồn gốc từ các vùng có khí hậu nhiệt đới, ấm áp như Indonesia, Trung Quốc, Nhật Bản, Nam Phi và Nam Thái Bình Dương.
Rau má đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ như một phương pháp điều trị các bệnh về đường hô hấp và nhiều tình trạng khác. Bao gồm mệt mỏi, viêm khớp, trí nhớ, các vấn đề về dạ dày, hen suyễn và sốt.
Đặc điểm của rau má
Thân
Rau má có nhiều thân mọc ngang và mọc bò, có lông hoặc không lông. Các lá hình tròn, đường kính từ 2 đến 9 cm, xếp thành từng nhóm từ 4 đến 5 và mang một cuống lá dài (1-10 cm). Các hoa màu tím rất nhỏ và thành nhóm 2-5 ở gốc lá.
Lá
Lá mầm có cuống ngắn. Lưỡi có hình bầu dục đến hình elip, đỉnh hơi nhỏ, dài 6 mm và rộng 5 mm. Chúng có một gân rõ rệt ở giữa.
Các lá mọc xen kẽ hoặc mọc trên một cuống lá dài, có rãnh với một bẹ. Phiến lá hình thận kích thước khoảng 8,5 cm x 1,5 – 9,5 cm. Phần gốc hơi hình sợi, đỉnh tròn hoặc hình chóp. Rìa có khía hoặc nhiều thùy (7 thùy). Cả hai mặt đều mịn, ba khía nổi bật từ chân đế.
Lá xếp thành từng cụm nhỏ từ 1 đến 5. Các phiến được đính bởi cuống lá dài từ 1 đến 50 cm. Rìa lá có rãnh tạo răng cưa. Cuống lá mọc thẳng, dài 1,5 – 5 cm
Hoa
Hoa nhỏ màu trắng lục đến đỏ sẫm. Tràng hoa có 5 cánh, hình bầu dục đến hình tam giác, màu đỏ tía. 5 nhị hoa xen kẽ với các cánh hoa. Bầu noãn có 2 lá noãn riêng biệt và mỗi lá noãn kèm theo một đầu nhụy.
Hoa lưỡng tính, không cuống hoặc có cuống mảnh, dài 15 mm. Đài hoa có 5 răng nhỏ ở đỉnh bầu nhụy.
Quả
Quả hình quả trám, hình tròn đến hình elip, màu nâu vàng và hơi có thùy.
Cách trồng rau má từ hạt giống siêu đơn giản
Mua hạt giống rau má cần có hạn sử dụng trên 1 năm. Ngâm hạt trong nước 24 giờ
Đổ đầy đất vào chậu có kích thước bất kỳ.
Trồng hạt giống rau má vào đất, cách nhau ít nhất 4 đến 6 cm.
Tưới nước kỹ lưỡng. Giữ cho đất luôn ẩm; không được cho đất bị khô. Trong 3 ngày đầu nên phủ một lớp rơm để che chắn và giữ ẩm.
Cấy cây con vào từng bầu lớn hơn khi chúng đã mọc bộ lá thật đầu tiên.
Để cây con phát triển trong các chậu trong năm đầu tiên.Vào mùa đông, giữ các chậu trong nhà hoặc trong nhà kính.
Trồng cây con trong vườn bất cứ lúc nào sau ngày sương giá cuối cùng của nơi ở. Chọn một nơi ẩm ướt, có nắng hoặc nơi có bóng râm làm vị trí cố định cho rau má
Cách trồng rau má từ chiết nhánh
Trồng rau má từ nhánh rễ là lựa chọn hàng đầu bởi rau má đẻ nhánh rất nhanh từ rễ có sẵn.
Chuẩn bị chậu có kích thước phù hợp, đổ đất vào chậu. Rau má thích hợp trên nhiều loại đất khác nhau. Trước khi trồng trộn đất với phân gà, phân chuồng, một số loại phân bón hữu cơ khác.
Mua nhánh giống rau má vườn tại các nhà vườn hoặc ngoài chợ. Tránh những nhánh rễ bị héo, úng nước, sâu…
Sau đó trồng mỗi nhánh rễ vào chậu cách nhau khoảng 10 cm
Tưới nước cho đất luôn ẩm.
Ban ngày, dùng một miếng nhựa hoặc miếng bìa cứng có lỗ thông khí che trên miệng chậu (Vì rễ chưa bắt nhịp được với đất mới nên cần che để tránh làm héo rễ). Đến tối lại mở tấm che ra để hứng sương. làm liên tục như vậy khoảng 3 ngày là có thể không cần dùng tấm che.
Sau 2 tuần, rễ bám chặt vào đất, cây phát triển cành và hoa nhanh gấp đôi so với trồng từ hạt. Hạt từ hóa lại rụng xuống đất làm tăng tốc độ sinh trưởng của cây
Chăm sóc rau má sau khi trồng
Chìa khóa để trồng loại thảo mộc xanh tươi này là cung cấp đất ẩm và thoát nước tốt. Một số người trồng rau má trong vườn trong thùng rượu whisky cũ. Nếu không gian trồng hạn chế hơn, hãy thử trồng nó trong một cái chậu nông, rộng với một cái đĩa bên dưới để giúp giữ ẩm.
Để tăng khả năng thoát nước cho hỗn hợp đất, hãy thêm cát hoặc vỏ thông. Tưới nước cho rau má để đất ẩm liên tục nhưng không bị úng. Có thể phải tưới nước cho rau má hai đến ba ngày một lần
Rau má thích hợp ở những nơi có khí hậu nóng, nắng buổi sáng và bóng râm buổi chiều. Rau má có thể được đặt dưới ánh nắng nếu nó được tưới nước tốt hoặc nếu nhiệt độ mùa hè ôn hòa.
Nếu trồng vào mùa đông, nên mang những chậu rau má đến cửa sổ hướng đông và sau đó đưa chúng ra ngoài trời khi nhiệt độ ấm vào mùa xuân.
Có thể thu hoạch rau má bằng “phương pháp cắt”: dùng kéo cắt hết lá. Sau đó, nó sẽ nhanh chóng mọc ra một loạt lá mới, thường cho ít nhất ba cành giâm mỗi mùa sinh trưởng.
Bảo quản rau má
Rau má tươi nhạy cảm với nhiệt độ và có thể nhanh chóng chuyển sang màu đen nếu tủ lạnh của bạn quá lạnh. Nếu chưa sử dụng ngay, bạn có thể cho rau má vào cốc nước, đậy bằng túi ni lông và cho vào tủ lạnh. Rau má tươi có thể giữ cách này đến một tuần.
Nếu cắt nhỏ hoặc ép nước, nên sử dụng ngay vì nó có thể nhanh chóng bị oxy hóa và chuyển sang màu đen.
Lợi ích của rau má
Dùng làm thực phẩm
Rau má giúp ngon miệng, có thể ăn sống.. Người dân miền nam Trung Quốc thường uống nó như trà thảo mộc. Đông Nam Á, Ấn Độ, Pakistan, Sri Lanka và Nam Mỹ đều ăn rau má như một loại rau.
Giá trị dinh dưỡng trong rau má
Theo các chuyên gia, 100 gram rau má tươi chứa:
- Canxi: 171 miligam (17% RDI)
- Sắt: 5,6 miligam (31% RDI)
- Kali: 391 miligam (11% RDI)
- Vitamin A: 442 microgam (49% RDI)
- Vitamin C: 48,5 miligam (81% RDI)
- Vitamin B2: 0,19 miligam (9% RDI)
Rau má có vị ngọt và đắng đặc biệt và một mùi hương cỏ nhẹ. Rau má là thành phần chính của một trong những món ăn phổ biến nhất của Sri Lanka tên là gotu kola sambol, kết hợp lá rau má thái nhỏ với hẹ tây, nước cốt chanh, ớt và dừa nạo.
Tạo thảm cỏ trang trí
Rau má dạng thân leo, rễ dạng nốt sần, dạng lá đẹp, lớp cỏ mịn, rậm rạp, có giá trị làm đẹp và thanh lọc môi trường cao. Rau má dễ sinh sản, sức chiếm lĩnh không gian mạnh, dễ trải cỏ
Rau má rất dễ phục hồi sau khi bị giẫm đạp nhiều, sinh trưởng nhanh, thời gian xanh lâu và dễ quản lý.
Chống xói mòn đất
Rau má có thể tạo thành lớp phủ dày đặc trên mặt đất. Vì vậy nó là một loại cây che phủ mặt đất tuyệt vời có tác dụng chống xói mòn đất tốt. Ngoài ra, nó có thể ngăn cản sự bốc hơi ẩm của đất vào mùa khô.
Sử dụng làm thuốc
Rau má là loại thảo mộc được sử dụng làm thuốc. Rau má có tính lạnh, vị đắng, hăng, có tác dụng thanh nhiệt trừ ẩm, giải độc, tiêu sưng. Được dùng trên lâm sàng chữa các chứng vàng da do nhiệt ẩm, vết sưng tấy, vết bầm tím, giải độc
Rau má được các nhà nghiên cứu tin rằng có đặc tính kháng khuẩn, chống tiểu đường, chống viêm, chống trầm cảm và tăng cường trí nhớ. Nó được bán rộng rãi như một chất bổ sung chế độ ăn uống dưới dạng viên nang, bột, cồn và các công thức bôi ngoài da khác.
Cải thiện tâm trạng và trí nhớ
Rau má từ lâu đã được sử dụng như một loại thuốc bổ thảo dược để điều trị chứng rối loạn tâm trạng và tăng cường trí nhớ.
Rau má dường như làm giảm lo lắng bằng cách điều chỉnh hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh được gọi là axit gamma-aminobutyric (GABA).
Axit Axetic là hợp chất trong rau má được cho là kích hoạt hiệu ứng này.
Axit axetic có thể làm giảm lo lắng mà không có tác dụng an thần của các loại thuốc chủ vận GABA truyền thống như Ambien (zolpidem) và barbiturat. Nó cũng có thể đóng một vai trò trong việc điều trị trầm cảm, mất ngủ và mệt mỏi mãn tính.
Hỗ trợ tuần hoàn máu
Những tác dụng này được cho là có liên quan đến các hợp chất hóa học được gọi là triterpenes. Chất này kích thích sản xuất glycoside tim.
Glycosid trợ tim là những hợp chất hữu cơ có tác dụng tăng lực của tim và tăng tốc độ co bóp.
Thậm chí, có một số bằng chứng cho thấy rau má có thể ổn định các mảng chất béo trong mạch máu, ngăn chúng vỡ ra và gây đau tim hoặc đột quỵ
Làm lành vết thương
Các nhà thảo dược từ lâu đã sử dụng thuốc đắp và thuốc mỡ từ rau má để hỗ trợ chữa lành vết thương.
Một loại triterpene, được gọi là asiaticoside. Có thể kích thích sản xuất collagen và thúc đẩy sự phát triển của các mạch máu mới (hình thành mạch) tại vị trí bị thương.
Phòng chống bệnh tật
Rau má được biết là có tác dụng chống oxy hóa mạnh, vô hiệu hóa nhiều gốc tự do gây tổn thương tế bào. Những đặc tính này có thể bảo vệ chống lại loét dạ dày và một số bệnh ung thư.
Tác dụng phụ có thể xả y ra
Rau má có thể làm tăng độ nhạy cảm với ánh nắng mặt trời, Do đó nên hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và sử dụng kem chống nắng bất cứ khi nào ở ngoài trời.
Rau má được chuyển hóa qua gan. Nếu bạn bị bệnh gan, tốt nhất là nên tránh thực phẩm bổ sung rau má để ngăn ngừa tổn thương hoặc tổn thương thêm. Sử dụng lâu dài cũng có thể gây nhiễm độc gan.
Ngoài ra, hãy lưu ý rằng tác dụng làm dịu của rau má có thể được khuếch đại khi dùng thuốc an thần hoặc rượu
Trên đây là những hướng dẫn về cách trồng rau má và môt số thông tin hữu ích khác của rau má. Bạn hãy đón đọc những bài viết mới nhất của niengiamnongnghiep.vn nhé!
Theo: Nguyễn An
