Giống như nhiều loại cây khác, cà phê cũng bị tấn công bởi nhiều loại sâu bệnh khác nhau. Hãy cùng chúng tôi khám phá các bệnh thường gặp trên cây cà phê nhé!
Mục lục nội dung
Các loại giống
Hai loài cây cà phê chính được trồng là cà phê vối (robusta) và cà phê chè (arabica).
Cà phê vối
Cà phê vối có nguồn gốc từ các khu vực cận Sahara ở Tây và Trung Phi. Nó là một loại cây bụi, kích thước có thể cao tới 10 m.
Tuy nhiên, sự ra hoa của nó không thường xuyên và quả của nó phải mất từ 10 đến 11 tháng để chín. Cà phê vối nói chung có năng suất cao hơn cà phê chè, và hạt cà phê của nó có hàm lượng caffeine cao hơn so với hạt cà phê chè.
Cà phê chè
Cà phê chè có kích thước nhỏ hơn cà phê vối. Kích thước của cây dao động từ 1 đến 1,5m và là loại cà phê được trồng rộng rãi nhất trên thế giới. Nó chiếm gần 80% sản lượng cà phê thế giới.
Cùng với hai loại chính này, có thể tìm thấy cà phê liberica, một loài được trồng ít ở một số quốc gia của Tây Phi.
Trồng cà phê
Cà phê chè phát triển ở độ cao 500m đến 1000m ở các vùng cận nhiệt đới và ở độ cao 1000 đến 2000 m ở các vùng xích đạo. Mặt khác, cà phê vối chịu nhiệt tốt hơn và có thể trồng ở độ cao thấp hơn.
Nhân giống
Hai phương thức nhân giống được sử dụng cho cà phê: gieo hạt và giâm cành.
Đối với hình thức gieo hạt, quả chín được thu hoạch và lên men để loại bỏ chất nhầy. Hạt sau đó có thể gieo ngay hoặc phơi khô. Hạt giống được xử lý như vậy có thể giữ được sức nảy mầm trong 1 năm.
Việc gieo hạt cần phải ở trong vườn ươm. Vì mục đích này, hạt giống hoặc cành giâm đã nảy mầm trước được trồng trong túi nhựa polyetylen có chứa đất bầu.
Loại đất này được làm bằng cách trộn 3 phần đất mặn với một phần cát, một phần phân chuồng và một phần vỏ cà phê. Để đảm bảo sự phát triển tối ưu, lượng urê sẽ được trộn lẫn với các thành phần của đất.
Trong vườn vườn ươm nhất thiết phải chọn vị trí có bóng râm trong hai tháng đầu tiên để tiến hành gieo hạt.
Việc chuyển cây sang vị trí khác sẽ được thực hiện khi cây con trong vườn ươm có chiều cao từ 20cm đến 40cm. Bạn phải đào các hố sâu 40cm để đặt cây xuống. Thông thường nên thêm 200g dolomit, 80g phốt phát và 12g kali cho mỗi hố.
Bón phân
Để thu hoạch 600 kg/ha, cần cung cấp cho đất 80kg đạm, 80kg kali và 20 kg phân lân cho cây cà phê.
Chăm sóc
Các đồn điền nên được dọn sạch cỏ dại. Thật vậy, việc có quá nhiều cỏ dại sẽ dẫn đến giảm năng suất. Nên cắt tỉa cây thường xuyên để giảm hiện tượng ra hoa quá nhiều. Và hạn chế sự xuất hiện của các bệnh thường gặp trên cây cà phê.
Thu hoạch
Việc thu hoạch sẽ được thực hiện thủ công. Chỉ nên chọn những quả chín mọng vì thế việc thu hoạch diễn ra từ từ.
Hoạt động sau thu hoạch
Cà phê chè sau khi thu hoạch được phơi khô rồi đem đi bảo quản. Để tiêu dùng, cà phê được bỏ vỏ trước. Sau đó được phân loại rồi rang nghĩa là làm nóng cà phê. Thao tác này sẽ giải phóng các hương liệu và tạo cho cà phê có hương thơm và vị đặc trưng.
Tiêu thụ cà phê
Cà phê được chế biến thành đồ uống nóng hoặc lạnh. Có một số công thức pha cà phê nổi tiếng thế giới như cappuccino và espresso. Việc tiêu thụ cà phê đã trở thành một truyền thống ở các nước phương Tây.
Tuy nhiên, cà phê vối và cà phê chè không được xếp cùng loại. Cà phê chè được coi là loại cà phê hảo hạng và ngon nhất. Do đó nó đắt hơn. Cà phê vối bị đánh giá thấp bởi vị đắng và độ chua của nó.
Cà phê là một thức uống kích thích có tính chất hướng thần. Ngoài việc uống thì có thể được ăn kèm với kem, trộn với sữa. Cà phê cũng được sử dụng để tạo hương vị cho các loại bánh ngọt, đồ uống và bánh kẹo.
Các bệnh thường gặp trên cây cà phê
Bệnh gỉ sắt
Các bệnh thường gặp trên cây cà phê phải kể đến đầu tiên là bệnh gỉ sắt. Đây là một loại nấm basidiomycete thuộc bộ Urédinales, trong họ Pucciniaceae, gây ra bệnh gỉ sắt màu da cam trên cây cà phê.
Các triệu chứng
Ở mặt dưới của lá cà phê xuất hiện một loại bột màu vàng cam. Loại bột này hiếm khi nhìn thấy trên cành và quả. Số lượng hoa cũng như kích thước của chúng bị giảm. Ký sinh trùng gây ra hiện tượng rụng lá trên các cây bị tấn công.
Bệnh có thể làm suy giảm hoạt động của quá trình quang hợp và ảnh hưởng đến thu hoạch gây thiệt hại đáng kể.
Các nhân tố
Một số điều kiện môi trường thuận lợi cho sự khởi phát của bệnh trong vòng 24 hoặc 48 giờ. Ví dụ, độ ẩm xung quanh cao có lợi cho sự sinh sôi của mầm bệnh.
Do đó, chúng ta có thể hiểu tại sao vào mùa mưa, bệnh gỉ sắt trên cây cà phê lại thường nhiều hơn. Nhiệt độ từ 15 ° C đến 30 ° C là nhiệt độ lý tưởng cho sự phát triển của bệnh.
Điều trị
Người trồng cà phê thường sử dụng 2 phương pháp sau để điều trị bệnh. Đầu tiên là sử dụng các chất hóa học phun lên lá cây. Điều này làm giảm đáng kể triệu chứng của bệnh gỉ sắt.
Thứ hai, kiểm soát nấm bằng các phương pháp kiểm soát sinh học. Ví dụ sử dụng thiên địch.
Bọ cánh cứng
Bọ cánh cứng cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến các bệnh thường gặp trên cây cà phê. Là một loài côn trùng, bọ cánh cứng thuộc họ Curculionidae chuyên tấn công vỏ cây.
Nó có nguồn gốc từ châu Phi và xuất hiện ở tất cả các khu vực trồng cà phê trên thế giới. Các đồn điền cà phê ở Trung và Nam Mỹ đặc biệt bị đe dọa bởi loài gây hại này.
Bọ cánh cứng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thân cà phê bị sâu đục và được xác định là loài gây hại chính cho cây cà phê trên toàn thế giới.
Vòng đời
Tên khoa học là Hypothenemus hampei, loài bọ cánh cứng này có chiều dài dưới 2mm. Hầu như tất cả vòng đời của nó đều diễn ra trong quả của cây cà phê cho đến khi hạt bị hỏng.
Chúng có thể sống ở đó trong nhiều tháng và sinh sản trong lòng của quả. Hậu quả chính của cuộc tấn công này là làm suy giảm chất lượng của hạt. Ngoài ra còn gây ra việc giảm năng suất do rụng trái sớm.
Điều trị
Để kiểm soát loài gây hại này, thuốc diệt côn trùng Internaluflan được sử dụng trên khắp thế giới. Tuy nhiên, một nghiên cứu được thực hiện ở New Caledonia đã cho thấy bọ cánh cứng có khả năng chống lại sản phẩm này.
Thậm chí, người ta còn khẳng định rằng mức độ kháng thuốc của loài này có thể chịu được liều lượng cao gấp 500 đến 1000 lần so với liều lượng thông thường được sử dụng để diệt trừ côn trùng.
Do đó, các phương pháp mới để kiểm soát bọ cánh cứng hại vỏ cà phê đã được xem xét, trong đó khuyến cáo nhất là sử dụng thuốc trừ sâu sinh học. Như vậy, việc loại bỏ các bệnh thường gặp trên cây cà phê cũng không phải dễ dàng.
Bệnh sâu vẽ bùa
Một trong các bệnh thường gặp trên cây cà phê là bệnh sâu vẽ bùa. Nó được tạo ra bởi một loại nấm chóng gây ra cái chết của cây cà phê bị tấn công. Thậm chí cả một đồn điền có thể bị tàn lụi trong vài năm bởi bệnh lý này.
Sự lây lan của mầm bệnh
Bào tử của nấm có thể bị lây truyền qua gió, động vật hoặc dụng cụ lao động. Như vậy có thể tìm thấy cây cà phê bị bệnh ngay giữa ruộng, đồi khỏe mạnh. Nấm thường tấn công những cây khỏe mạnh nhất và loại bỏ những cây yếu.
Các triệu chứng
Triệu chứng của bệnh sâu bùa vẽ xuất hiện đầu tiên trên thân cây và chúng ta nhanh chóng thấy toàn bộ thân chuyển sang màu đen.
Cuối cùng cây bị chết nhưng trước khi chết, thân cây này sẽ truyền bệnh sang các thân cây bên cạnh khiến chúng cũng bị thâm đen rồi chết. Và từng chút từng chút một, toàn bộ đồn điền có thể biến mất trong thời gian ngắn.
Tuy nhiên, chúng ta có thể được cảnh báo bằng cách cố gắng phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh. Quá trình kiểm tra phải cực kỳ cẩn thận và tỉ mỉ.
Bạn phải quan sát dưới vỏ cây để xem liệu có một dải băng đen dài, rộng ở phía dưới, hẹp ở phía trên không. Nếu có thì bạn cần phải chuẩn bị những dụng cụ cần thiết để loại bỏ bệnh sâu bùa vẽ.
Điều trị
Các biện pháp phòng ngừa có thể được áp dụng để chống lại bệnh sâu bùa vẽ. Ví dụ, phun hỗn hợp Bordeaux hoặc oxychloride để ngăn ngừa sự xâm nhập của sâu bệnh vào trong ruộng cà phê, ngay sau khi tỉa hoặc làm luống.
Khi có dấu hiệu bị tấn công thì nhanh chóng tiêu hủy cây cà phê bị bệnh. Nó thậm chí nên được thực hiện vào ngày phát hiện nhiễm bệnh vì sự lây lan của nấm rất nhanh. Một lít dầu carbolineum pha với 10 lít nước có thể giết chết một cây cà phê bị bệnh.
Ưu điểm của sản phẩm này là diệt được các bào tử của nấm, không cho chúng tấn công các cây khác.
Vài ngày sau khi tiêu hủy cây cà phê bị nhiễm bệnh, phải dùng dao rựa để loại bỏ phần đất bề mặt trồng cây, chặt và đốt tại chỗ phần cây bị tiêu hủy. Sau khi dùng xong, cần khử trùng dao bằng carbolineum.
Bệnh thán thư
Các triệu chứng
Trên cây đang phát triển xuất hiện những chấm nhỏ màu nâu đen đến đen, hình tròn đến bầu dục, lõm xuống rõ rệt, lây lan nhanh chóng.
Các quả cà phê bị phá hủy, trên quả chín có những đốm nâu đen, hơi lõm xuống, bề mặt bóng và có vẻ ướt nhưng hạt không bị ảnh hưởng.
Bệnh thán thư cũng có thể tạo ra các đốm lá lớn màu nâu và gây hoại tử cành, nhưng những triệu chứng này ít ảnh hưởng đến sản xuất.
Nhiệt độ mát mẻ tạo điều kiện cho nấm nhân lên nên bệnh phổ biến và gây hại nặng hơn ở những vùng có độ cao lớn. Mưa làm lây lan nấm, và độ ẩm đóng một vai trò thiết yếu trong quá trình lây nhiễm.
Điều trị
Một số biện pháp người nông dân thường sử dụng: thu hoạch đảm bảo vệ sinh vào cuối vụ để hạn chế nguồn lây bệnh, tỉa thưa để tạo điều kiện cho cây bụi khô.
Nên tránh lắp đặt các giàn trồng ở dưới chân dốc, nơi thường xuyên có sương mù hay dưới bóng râm quá dày đặc.
Ở những khu vực mà bệnh thán thư thường xuyên gây ra thiệt hại đáng kể, một chương trình kiểm soát diệt nấm bao gồm 5-7 lần xử lý cách nhau khoảng 1 tháng. Đồng oxychloride, dithianon, hoặc chlorothalonil là những loại thuốc diệt nấm được khuyến nghị.
Ngoài các bệnh thường gặp trên cây cà phê được liệt kê phía trên, cà phê còn dễ bị tấn công bởi bọ trĩ, rệp sáp…
Theo: Ngọc Lan
