Phân dinh dưỡng cho cây trồng được chia làm 2 loại chính là phân bón hữu cơ và phân bón hóa học. Hiện nay rất nhiều người chọn phương pháp ủ phân hữu cơ để trồng rau sạch tại nhà.
Phân hữu cơ là giải pháp lý tưởng cho những người đề cao an toàn vệ sinh thực phẩm. Hôm nay nuoitrong.vn sẽ giới thiệu về các loại phân bón hữu cơ, cách thức hoạt động của từng loại và cách chế biến chúng.
Nội dung
Phân bón hữu cơ là gì?
Phân hữu cơ là những hợp chất hữu cơ là thành phần dinh dưỡng có nguồn gốc từ các loại như xác thực vật, lá cây, phân chuồng hoai mục, phân hữu cơ hoai mục. Chứa đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng.
Phân hữu cơ bao gồm phân chuồng, phân trộn, phân xanh và một số chất thải công nghiệp là các chất hữu cơ. Mỗi loại phân bón có những lợi ích và tính chất khác nhau. Nhưng quan trọng là nó sẽ giúp cây trồng phát triển tốt.
Các loại phân hữu cơ chủ yếu có nguồn gốc từ thực vật và/hoặc động vật và được bón vào đất để cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng. Nó được chế biến từ các nguyên liệu sinh học, chất thải động thực vật và tàn dư thực vật.
Phân hữu cơ chứa ít chất dinh dưỡng hơn so với phân hóa học. Và hầu hết các chất dinh dưỡng thực vật ở dạng các hợp chất hữu cơ như nitơ trong các hợp chất protein. Khi bón vào đất, cây không thể hấp thụ ngay được.
Cần phải trải qua quá trình thoái hóa vi sinh vật trong đất và giải phóng các chất dinh dưỡng đó dưới dạng các hợp chất hữu cơ cây mới có thể hấp thu được. Đối với phân bón hóa học cũng vậy.
Lợi ích từ phân bón hữu cơ
Phân bón hữu cơ không chỉ cung cấp dinh dưỡng toàn diện cho cây trồng mà còn có hiệu quả lâu dài, có thể làm tăng cường và tái tạo chất hữu cơ trong đất, thúc đẩy sự sinh sản của các vi sinh vật có lợi.
Ngoài ra còn cải thiện các đặc tính lý hóa và hoạt tính sinh học cho đất, không gây ô nhiễm môi trường.
Phân quan trọng bao gồm phân lợn, phân vịt và phân gà. Được sử dụng rộng rãi trong các vườn rau và vườn cây ăn quả, thường đắt hơn phân hóa học.
Tuy nhiên phân chuồng giúp cải tạo đất tơi xốp và tăng độ thoáng cho đất. Việc sử dụng phân chuồng hoặc các loại phân hữu cơ khác gần đồng ruộng sẽ giúp việc canh tác dễ dàng hơn.
Phân bón hữu cơ có khả năng cung cấp dinh dưỡng hoàn chỉnh cho cây trồng. Cả dinh dưỡng đa lượng, vi lượng, dinh dưỡng bổ sung giúp tiêu hóa các chất hữu cơ và hóa chất tồn đọng trong đất.
Giúp điều chỉnh tình trạng đất làm đất tơi xốp, thông khí vừa thoát nước tố. Đồng thời điều chỉnh độ chua và độ kiềm (pH) cho phù hợp với sự phát triển của cây. Giúp cây xanh tốt, nuôi dưỡng đất, chống thối rễ.
Phân bón hữu cơ thích hợp cho mọi loại cây trồng, nhất là những loại cây trồng cần năng suất cao.
Các loại phân hữu cơ
Phân trộn
Được chế biến từ quá trình ủ. Nguyên liệu là một số chất hữu cơ như trấu, lá, cành cây, thức ăn thừa. Đem những nguyên liệu thô đó trộn lại với nhau, tưới nước và để vi sinh vật phân hủy.
Có thể sử dụng các vi sinh vật khác như rỉ đường, EM trộn đều để tăng quá trình tiêu hóa. Sau đó bón để cải tạo đất. Phân trộn có thể dùng ở cả dạng khô và dạng lỏng.
Sử dụng phân trộn
Việc sử dụng phân trộn cũng cần xem xét loại đất và loại cây. Ví dụ, đất bạc màu hoặc có độ ẩm thấp nên được bón một lượng lớn phân trộn. Ngoài ra:
1. Bổ sung phân trộn cho ô trồng trong quá trình làm đất trồng rau, quả, cây cảnh bằng cách trộn với mùn để cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng.
2. Bón lót, vun xới quanh gốc cây. Khi cây đã phát triển trong một thời kỳ nhất định bổ sung phân trộn cho cây trồng.
Phân xanh
Là một loại phân hữu cơ thu được từ xác của các loại cây phân xanh như các loại cây họ đậu, lục bình và các loại cây thân thảo khác.
Lợi ích của phân xanh giúp cải thiện cấu trúc đất phù hợp với sự phát triển của cây trồng. Bổ sung nitơ cho đất, duy trì hàm lượng dinh dưỡng trong đất và chống xói mòn đất.
Sử dụng phân xanh trong nông nghiệp
Có thể chia làm 3 cách:
1. Trồng cây tươi trên diện rộng. Và sau đó cắt, chặt và cày trong khu vực đó
2. Trồng cây tươi trong thời gian làm luống chính vụ.
3. Trồng hoa màu trong đất hoang. Sau đó cắt, chặt, lấy phần cây tươi, đưa vào lô trồng cây chính rồi cày xới đất.
Phân chuồng
Phân hữu cơ thu được từ phân động vật ở cả thể lỏng và rắn. Phần lớn là phân chuồng cho các loại động vật nông nghiệp như bò, gà, vịt, lợn. Phân giun quế, phân dơi cũng khá phổ biến.
Phân chuồng rất giàu chất dinh dưỡng mà cây trồng cần. Có thể sử dụng cả tươi và khô. Bao gồm cả loại đã trải qua quá trình đóng viên để dễ dàng xử lý và vận chuyển.
Phân chuồng bổ sung chất dinh dưỡng cho cây trồng, cung cấp chất dinh dưỡng cho cây một cách liên tục. Loại phân này hiệu quả hơn phân bón hóa học. Giúp cải tạo đất và duy trì lớp đất mặt để cây phát triển tốt nhất.
Sử dụng phân chuồng
Dùng hỗn hợp đất làm chất trồng với các chất hữu cơ như lá, cành cây,… Nếu dùng phân tươi thì trộn đất để trồng, rồi xới đất 10-15 ngày cho phân tươi nhả bớt nhiệt, hút bớt đạm trong đất.
Nếu bón trực tiếp lên cây có thể khiến cây bị vàng lá, thậm chí chết cây. Nhưng nếu sử dụng phân khô có thể trộn với đất bầu luôn hoặc rắc xung quanh gốc cây để bổ sung chất dinh dưỡng cho cây phát triển.
Phân bón sinh học
Phân bón sinh học hoặc phân bón vi sinh được tạo nên dựa trên sự ra đời của vi sinh vật để cải thiện sự suy thoái sinh học, vật lý, hóa học, sinh học và chất hữu cơ của đất.
Đồng thời giải phóng các chất dinh dưỡng từ thực vật hoặc từ chất hữu cơ hoặc vi sinh vật được sử dụng để kích thích tăng trưởng. Giúp tăng khả năng kháng bệnh của cây trồng
Phân sinh học giúp điều chỉnh tình trạng đất tơi xốp, hút nước tốt, phân hủy chất hữu cơ trong đất thành chất dinh dưỡng cho cây trồng. Làm cho cây phát triển tốt, khỏe mạnh.
Nó cũng giúp xây dựng hormone và chống lại một số bệnh thực vật. Dẫn đến năng suất cao, chất lượng tốt.
Sử dụng phân bón sinh học
Sử dụng được với tất cả các loại cây như lúa, ngô, đậu xanh, đậu Hà Lan, cây cảnh. Có thể dùng để phun cho rau, hoa, cây cảnh 1 lần / tuần.
Nếu sử dụng với các loại cây lâu năm như xoài, táo, chôm chôm, sầu riêng… nên phun nước 1 tháng 1 lần vào buổi tối, nắng nhẹ sẽ hiệu quả hơn và nên sử dụng trong vòng 1 ngày.
Phân bón hữu cơ sinh học
Phân hữu cơ sinh học là loại phân hữu cơ được xử lý ở nhiệt độ cao có khả năng tiêu diệt vi sinh vật. Phân được tiếp tục lên men cho đến khi các vi sinh vật bổ sung vào phân ủ một cách ổn định.
Các vi sinh vật này sẽ giúp cố định nitơ cho cây. Đồng thời sản xuất hormone thực vật để kích thích sự phát triển của rễ cây. Và một số vi sinh vật cũng có thể kiểm soát các bệnh thực vật trong đất và kích thích cây trồng xây dựng khả năng miễn dịch.
Lợi ích của phân hữu cơ sinh học
| Là thức ăn của các sinh vật trong đất như vi khuẩn, nấm và actinomycosis. |
| Cung cấp chất dinh dưỡng và khuyến khích vi sinh vật sản xuất hơn 93 loại thức ăn cho cây trồng. |
| Giúp cải thiện thuộc tính và tái tạo cấu trúc đất tốt hơn |
| Giúp hấp thụ dinh dưỡng cho cây |
| Giúp điều chỉnh độ pH của đất ở mức phù hợp cho sự phát triển của cây. |
| Giúp loại bỏ và chống lại các vi sinh vật gây bệnh |
| Giúp cây kháng bệnh và sâu bệnh tốt. |
Nguyên tắc bón phân cho cây trồng
Việc sử dụng phân bón đảm bảo tuân thủ nguyên tắc bón phân như sau
1) Xem xét bản chất của đất, đặc biệt là cấu trúc đất, độ tơi xốp của đất để bón phân phù hợp. Ví dụ là đất cát pha thì nên chia thành nhiều lần bón.
2) Phân bón vào đất phải ở nơi rễ cây có thể hấp thụ nhanh. Và có đủ nước để hòa tan và bón phân.
3) Xác định biện pháp bón phân cho phù hợp với tính chất của cây trồng. Ví dụ như cây trồng theo hàng, thường bón song song với hàng cây. Hoặc cây lâu năm tán lớn thì phải xếp xung quanh tạo hình tán.
4) Bón phân theo nhu cầu của cây trong thời kỳ và số lượng cần thiết.
5) Sử dụng phân hữu cơ để cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng hoặc cải tạo đặc tính của đất. Nên sử dụng phân hữu cơ đã mục nát hoàn toàn.
Cách chế biến phân hữu cơ
Kết hợp các phương pháp ủ phân hữu cơ từ các loại chất thải hữu cơ khác nhau để giảm thiểu chất thải, duy trì đất mà không phụ thuộc vào hóa chất.
1. Cách làm phân trộn từ rác thực phẩm
Nguyên liệu
- 1 phần thực phẩm khô vụn như vụn gạo, vụn bánh mì, xương cá, vỏ trứng, vỏ trái cây.
- 1 phần phân gia súc như phân bò, phân gà, phân vịt.
- 1 phần lá
- Xô 20 lít
- Lưới côn trùng
Cách làm
Lấy một xô 20 lít và khoan một lỗ xung quanh nó và quấn nó lại bằng lưới chống côn trùng. Giúp thông gió và ngăn ngừa sâu bệnh
Trộn vụn thức ăn khô đã tách nước, nhỏ như vụn gạo, vụn xương cá, vỏ trứng và vỏ trái cây với phân gia súc như phân bò, phân gà và các loại lá mục với tỷ lệ 1: 1: 1
Trộn đều và đóng chặt nắp. Nếu ngày hôm sau có thức ăn thừa có thể thêm vào nhưng đừng quên trộn theo tỷ lệ tương tự.
Mỗi ngày đảo nguyên liệu 1-2 lần.
Lời khuyên:
Ban đầu không cần thêm nước. Vì thức ăn thừa đã có độ ẩm. Nhưng khi nhận thấy rằng các thành phần bắt đầu khô ta có thể rưới một chút nước.
Để ủ khoảng 1 tháng sẽ thu được phân nhỏ màu đen. Đó là loại hoàn toàn khô và không có mùi hôi có thể bón trực tiếp cho cây.
2. Cách làm phân trộn từ cây chuối
Nguyên liệu
- 3 phần bắp chuối
- 1 phần mật đường
- Nước dừa non
- Nước sạch
Cách lên men vi sinh
Lên men vi sinh sinh học trước. Bằng cách lấy 3 phần bẹ chuối tiêu xắt nhỏ trộn với 1 phần mật mía.
Trộn nước dừa vừa đủ. Đậy chặt nắp để rút hết không khí 1 ngày rồi đợi 10-15 ngày. Sau đó cho vào lọ để sẵn trong bóng râm dùng dần.
Cách làm phân trộn
Trộn 3 phần măng chuối đã thái nhỏ, 1 phần mật mía và nước dừa non.
Nước được lên men vi sinh (như trên) rồi cho vào bình tưới.
Đem ngâm nước cho hỗn hợp đã chuẩn bị. Khuấy đều.
Cho nguyên liệu vào bao phân mà không cần buộc miệng bao. Sau đó để trong bóng râm khoảng 5-7 ngày là phân ủ sẽ có mùi thơm.
Có nhiều vi sinh vật và chất hữu cơ khác nhau có thể sử dụng.
Lời khuyên: Hãy trộn 1 phần phân chuối với 10 phần phân chuồng để có hiệu quả tốt.
3. Cách làm phân trộn thực vật tươi
Nguyên liệu
- 2 phần cây thân thảo, cây thủy sinh
- 2 phần phân gia súc như phân bò, phân lợn, phân gà.
- 2 bao trấu đen hoặc trấu thô
- 1 bát vi sinh
- 40 lít nước sạch
Cách làm
Sử dụng chủ yếu là cây họ đậu, chẳng hạn như đậu xanh, đậu đen, đậu nành, đậu phộng,…hoặc cỏ và thực vật thủy sinh, 2 bao phân động vật và 2 bao trấu đen. Trộn đều với nhau.
Lấy 1 bát vi sinh hòa với khoảng 40 lít nước sạch rồi tưới lên hỗn hợp.
Trộn đều, ướp trong bóng râm. Chờ cho đến khi nó trở thành một phân bón nguội là có thể sử dụng.
4. Cách làm phân trộn từ rơm rạ
Nguyên liệu
- 500-1000 kg rơm rạ hoặc gốc rạ
- Nước lên men sinh học với vi sinh vật sống
- Máy kéo
Cách làm
Rải rơm rạ xung quanh ruộng. Sau đó xả nước sạch vào ruộng đến mực nước cao 3-5 phân.
Dùng máy kéo cho ngập rơm rạ. Sau đó đem nước men sinh học pha chế vi sinh tưới khắp ruộng.
Lời khuyên:
Nếu dùng rơm, rạ khoảng 500-800kg thì dùng 5 lít nước men. Còn nếu dùng rơm, rạ khoảng 800-1000kg thì dùng 10 lít nước men và ủ khoảng 10 ngày cho đến khi hết rơm rạ (mềm và dễ phân hủy).
Sau đó, bạn tiến hành xới đất và chuẩn bị đất trồng lúa như bình thường.
5. Cách làm phân trộn phân bò
Nguyên liệu
- Phân động vật như phân bò, phân lợn hoặc phân gà 1000 kg
- 25 kg đá photphat
- Urê 2 kg
Cách làm
Phân chuồng ủ chua, điều chỉnh độ ẩm 50%
Trộn phân chuồng với đá lân (KBK 0-3-0) và urê (công thức 46-0-0) với nhau.
Cho các nguyên liệu trên vào thùng ủ rồi dùng vải và đậy nắp lại, đợi khoảng 1 tháng là có phân để sử dụng.
Đảo phân thường xuyên. Thường chia làm 4 lần: lần 1 sau khi lên men 3 ngày, lần 2 sau khi lên men 10 ngày, lần 3 sau khi lên men 17 ngày và lần 4 khi lên men 24 ngày.
6. Cách làm phân trộn từ cỏ vụn
Nguyên liệu
- 1000 kg cỏ hoặc chất thải thực vật khác
- Phân gia súc 200 kg
- Urê 2 kg
- 1 gói tăng tốc
- 5 lít nước sạch
Cách làm
Cắt nhỏ cỏ hoặc phụ phẩm cây trồng khác như rơm rạ, ngô hoặc mía rồi băm nhuyễn.
Đem trộn thành 3 lớp ở nơi râm mát không có ánh nắng. Bón lót bằng phân động vật và trộn với ure
Pha dung dịch chứa SuperPAD 1 với 5 lít nước sạch rồi đổ lên từng lớp.
Tưới nước đủ ướt. Ủ khoảng 45 ngày sẽ thu được phân sinh học để sử dụng.
7. Cách làm phân trộn từ xơ dừa.
Nguyên liệu
- 1 phần dừa
- 1 phần phân gà
- 1 gói tăng tốc
- Nước sạch
Cách làm
Chuẩn bị phần lông tơ dừa. Chọn không gian cho đống phân bón. Đó phải là khu vực có mái che và không bị ngập lụt.
Trộn 1 phần lông tơ dừa với 1 phần phân gà, và trộn đều với gói xúc tiến lên men
Ủ trong vài ngày cho đến khi phân nguội.
8. Cách làm phân trộn từ cá
Nguyên liệu
- Cá hoặc phế liệu cá như đầu cá, xương cá, đuôi cá, bụng cá 40 kg.
- 20 kg mật đường
- 1 túi phân trộn Super PAD2
- Nước sạch
- Thùng 200 lít
Cách làm
Hòa tan chế phẩm Super PAD2 với 20 lít nước ấm.
Cho vào thùng 200 lít và thêm 40kg chất thải cá và 20kg mật đường. Trộn đều
Cho nước sạch vào đầy khoảng 80% bể và dùng lưới nylon che lại để thông gió và ngăn côn trùng.
Trong quá trình lên men, trộn đều ngày 2-3 lần. Và thường xuyên bổ sung nước sạch.
Thời gian ủ men khoảng 25-30 ngày hoặc đến khi phân cá có màu nâu sẫm.
Lời khuyên:
Nếu bạn phun thuốc lên lá cây. Pha 1 lít phân lỏng cá với 100-150 lít nước và tưới khoảng 1 lần / tuần. Nhưng nếu đổ vào gốc cây hãy pha 1 lít phân lỏng cá với 50 lít nước rồi tưới 3-4 lần trong năm.
Việc sử dụng phân bón hữu cơ không những có thể tạo nên những thực phẩm hữu cơ tươi ngon, không chứa chất độc hại mà còn có thể giúp ích cho thiên nhiên và môi trường xung quanh. Hãy tận dụng những chất thải để tạo nên những giá trị dinh dưỡng tốt nhất cho cây trồng của bạn.
Theo: Ngọc Lan
