Gà tre kiểng và thú chơi gà kiểng có ở nhiều nơi trên đất nước Việt Nam. Nhưng Tân Châu có lẽ là nơi có bề dày truyền thống nuôi gà kiểng lâu đời và nổi tiếng nhất trên cả nước. Chưa ai biết chính xác nghề nuôi gà tre kiểng Tân Châu tỉnh An Giang có từ khi nào. Nhưng theo những người am hiểu. Thì những người chơi gà kiểng lâu năm ở Tân Châu năm nay đã ngoài trăm tuổi.
Mục lục nội dung
Thú chơi gà tre kiểng
Có từ lâu rồi mà gà tre kiểng Tân Châu mới trở nên chuộng quãng bốn mươi năm trở lại đây. Những người chăm gà tre kiểng lão làng ở Tân Châu cho biết. Nguồn gốc gà tre kiểng ở Tân Châu cũng có từ gà tre rừng. Nhưng trong quá trình thuần hóa lai những người có kiến thức lâu năm trong nghề.
Đã tạo nên giống gà tre kiểng có dạng hình đẹp, độ đồng đều cao. Trong quá trình chơi gà tre kiểng lâu năm, người có đam mê thưởng thức gà tre kiểng ở Tân Châu. Cũng đã đúc kết thành những chuẩn mực gà tre kiểng cho riêng mình.
Chuẩn mực gà tre Tân Châu
Những chuẩn mực đó cũng chính là nét nổi trội của gà tre kiểng Tân Châu so với nhiều chỗ. Như chiều cao chân tối đa là bốn phẩy năm cm, thấp nhất là ba phẩy hai cm. Lông bờm cổ không quá dài hoặc quá cụt. Lông mã lưng vừa phải không chấm đứt, nói chung mã phong phải liền nhau và cân đối.
Trọng lượng thân phải đạt chuẩn từ bảy lạng rưỡi trở xuống.
Nó có hai yếu tố, một là về cặp cẳng, người nuôi kêu là chân vuông. Thứ hai là về hình dáng con gà, họ cho độ cân đối và đuôi gọi là đuôi tôm. Là các thế hệ đi trước lấy đó làm chuẩn. Tại vì khi có đuôi tôm, mình nhìn con gà ở góc độ thứ ba. Là góc nhìn từ trên xuống, sẽ thấy con gà nó đều từ trên xuống dưới nó sẽ bóp từ từ.
Còn những đuôi mà xiết như bánh lái, nhìn ở khúc trên sẽ lớn. Khi mà tới bớp hậu thì nó siết lại, nhìn con gà nó bị thắt. Cho nên các thế hệ chú bác, đàn anh đi trước tới bây giờ những người nuôi gà. Họ luôn lấy cái đó làm chuẩn.
Tiêu chí gà kiểng đẹp
Nhiều người lai, thưởng thức gà tre kiểng dưới mức độ hiểu biết và chuẩn mực khác nhau. Đối với người chơi gà tre kiểng Tân Châu. Hình dáng gà kiểng cân đối là vô cùng quan trọng. Vì như vậy khi nhìn trên tổng thể gà tre kiểng sẽ liền lạc và có chiều sâu.
Tất cả những tiêu chí vừa nêu sẽ góp phần làm nên hình ảnh nghệ thuật của gà kiểng Tân Châu. Mà hầu như các yếu tố đó chỉ có ở gà tre kiểng Tân Châu.
Đặc điểm con gà Tân Châu ta nhìn rất dễ. Thứ nhất là bộ cẳng có độ cao vừa phải của nó. Thứ hai đặc biệt là chân vuông luôn, đây là xu hướng mà các thế hệ đi trước đã tạo ra rồi. Thứ ba là ta nhìn bộ mã phong lúc nào cũng có độ dài. Những con gà vùng khác thường là mã nài rất ngắn.
Họ ít quan tâm vấn đề đó nữa, chỉ để ý đến mã lưng thôi, nó dài. Mà yếu tố người Tân Châu chú trọng là mã phong, mã chìm. Để nó che, tạo độ kín liền lạc từ đuôi cho tới mã lưng. Nếu mà mã này ngắn thì sẽ tạo khoảng trống.
Khi đó mình nhìn vào con gà không còn độ liền lạc nữa. Khi nó tới hết khớp lưng sẽ nhìn thấy tách rời bộ đuôi ra. Điểm đặc biệt nữa là gà tre Tân Châu càng nhiều ngày tuổi thì vẻ đẹp càng hoàn thiện. Những đặc điểm riêng được hình thành trong quá trình chọn lọc, lai tạo. Đã hình thành nên nét riêng độc đáo của gà tre kiểng Tân Châu mà gà tre kiểng nhiều nơi khó sánh bằng.
Tuyển chọn gà công phu
Nét đẹp mà chúng có được là kết quả được hun đúc từ lòng đam mê. Và kinh nghiệm được đúc kết từ nhiều thế hệ. Để có gà tre kiểng đạt chuẩn ngoài niềm đam mê, kinh nghiệm. Còn phải có gà bố mẹ chuẩn, nhưng tỉ lệ gà đạt chuẩn cũng không phải là nhiều.
Đôi khi trong hàng trăm con gà tre giống chỉ tuyển lựa được vài con gà tre kiểng đạt chuẩn. Chính từ việc tuyển lựa công phu mà gà đạt chuẩn có giá lên tới vài chục triệu. Đôi khi vài trăm triệu mỗi con, giá trị đó làm tự hào về gà Tân Châu.
Từ yếu tố về chiều cao, đến các điểm trên cơ thể tạo nên hình ảnh nghệ thuật. Đều khác xa với gà tre ở những nơi khác. Chính nhờ nét độc đáo mà gà tre Tân Châu được giới chơi gà nhiều nơi biết đến và trờ nên có giá.
Nhờ lai tạo gà tre kiểng, người bản địa gọi là đổ giống mà nhiều gia đình ở đây có thu nhập khá. Khách hàng nhiều nơi thích giống này ở chỗ mã gà dài đẹp, dáng cân đối. Nhất là nuôi càng lâu, càng già thì gà ra hình càng đẹp. Chắc chắn đủ sức cạnh tranh với gà kiểng nước ngoài.
Phát triển giống gà tre Tân Châu
Mỗi nước thì gà sẽ có một nét riêng của nó. Nhưng về vấn đề cặp mắt của mình thì con gà Tân Châu có thể cạnh tranh với gà trên thế giới. Bởi vì chúng càng ngày nuôi thì càng đẹp lên. Đã có một thời điểm mà dân các nơi lại chuyển sang các giống gà nhập ngoại. Nhiều nhất là gà Thái, nhưng càng về sau lại quay lưng với giống gà này bởi dạng hình xấu.
Quay trở lại với gà Tân Châu, điều này cho thấy chúng có nét độc đáo quyến rũ. Sức thuyết phục bền lâu, giá trị độc đáo này theo nhiều người. Đó chính là thương hiệu mà nhiều thế hệ đã dày công chọn lọc, lai tạo, nuôi dưỡng.
Phát huy nét đặc trưng để cùng chia sẻ những giá trị của gà tre kiểng Tân Châu. Chính là mong muốn của nhiều người thích thưởng lãm gà re kiểng. Đó cũng là cách để phát huy những giá trị độc đáo của giống gà bản địa. Như tay nghề của những người lai tạo giống gà.
Vừa có hình giống đẹp vừa có phong cách của con gà tre rừng. Nó có đủ sắc màu, khét có, điều có, vàng chanh có, bông có, ô có. Con gà này đổ ra thì rất khó, ví dụ như đổ ra cả bầy. Thì đạt tiêu chuẩn từ ba chục phần trăm đổ lại, không như ý muốn của mình được.
Hiểu biết về gà tre Tân Châu
Dù thương hiệu đã có hàng chục năm qua, chuẩn cơ bản đã được người nuôi lâu năm đúc kết. Người nuôi và chơi gà tre kiểng chưa nắm vững được những chuẩn cơ bản này. Theo những người chơi chuẩn này sẽ giúp thuận lợi trong giao dịch mua bán, tránh mua phải gà giả.
Cách chọn gà tre đẹp
Người ta nhìn vào thứ nhất là cái màu, một màu hay là có lai sang các màu khác. Thứ hai là cái dáng của nó, tại vì chơi gà Tân Châu người ta rất thích về dáng. Dáng cao ráo, thả ra cánh không đụng đất, lông dài thì nó sẽ cân đối con gà hơn. Và thêm nữa là mặt con gà nhỏ nhắn, tròn.
Mình sẽ chia gà làm nhiều loại, từ mỏ cho tới đầu là sẽ chấm một phần điểm. Sau tới bờm rồi tới bảng mã. Phải đều, dày và không hư, sạch sẽ, bóng mượt đó là do cách chăm sóc. Cọng diềm phải to, trông con gà kín tới đuôi.
Sẽ cần chủ yếu là độ dày, khi thả ra nó dày và kín gà chứ không cần dài. Đây cũng là giống gà máu lửa nên để giữ cho chúng thì phải nhốt riêng mỗi con một chuồng.
Chơi gà tre Tân Châu có cái thú là luôn luôn mới bởi chưa có giới hạn về gà đẹp. Mỗi năm đều có thêm những chú gà mới khác trước. Vì không có một quy chuẩn cụ thể nên kích thích anh em sáng tạo trong phối giống. Để cho ra những chú gà tre thế hệ mới đẹp hơn lạ hơn.
Nuôi gà tre sinh sản
Gà không có để chung thì thành ra là khi mà nó xung, háo. Một ngày chỉ cho đạp một lần thôi, hai ngày là một lần cũng được tùy theo trống sức khỏe nó tốt. Con mái một lần đẻ mười đến mười hai trứng, có khi hai ba ngày một trứng.
Thì tùy theo dinh dưỡng của nó như thế nào và trong thời gian mà con gà mái nó đang đẻ. Thì mình sẽ cần những loại vitamin để bổ sung cho nó. Thì mình sẽ bổ sung thứ nhất là rau thứ hai là vỏ trứng cho nó. Vỏ trứng là bổ sung canxi để cho nó đẻ ra cái trứng chắc chắn chút xíu. Rồi mình sẽ sâu dế để cho nó thêm được sức khỏe để cho khả năng đẻ điều hơn.
Với thức ăn thông thường cũng lúa gạo tấm như gà thịt. Nhưng để chúng phát triển tốt và đẹp thì còn tăng cường bổ sung cho chúng nhiều dưỡng chất thiết yếu. Như sâu, dế, rau và nhiều thực phẩm chức năng.
Dế với sâu thì tuần chỉ cho ăn hai lần, tại vì những thứ bổ này sẽ đi kèm với nóng. Nghĩa là một con chỉ cho ăn khoảng tám đến mười con thôi. Và các vitamin để kích lông mượt hay thuốc úm gà con.
Chăm sóc và phòng trị bệnh
Ngoài chăm sóc ăn uống thì hàng ngày cũng phải tắm gà bằng xà bông thơm. Để lông gà sạch và bóng mượt, lấy máy sấy tóc sấy cho mau khô. Sau đó mang gà phơi nắng cho hấp thụ vitamin D. Dùng rượu xịt để cho lông bóng và hạn chế mạt ở con gà. Tại vì khi mà ra lông thì sẽ bị cắn làm mau khô lông.
Thì thường là yếu tố giữa mình đổ mái mình cho hai con nó ghép chung với nhau. Để cho tạo ra gà con thì đa phần là con gà mái nó cũng quan trọng. Thứ nhất mình sẽ lựa một con gà mái nào mà có cái gốc tốt để cho mình sẽ đổ ra được cái gốc đó.
Mình chọn gà mái thì thứ nhất về màu, thứ hai ở độ lông và cái chân. Chân là phải trên cao để đổ ra ví dụ gà trống nó có lùn một chút xíu nó cân đối với con này thì đổ ra chân vừa. Gà mái là phải có vòng vòng tốt thì nó sẽ đẻ ra con tốt.
Ngoài chăm sóc ăn uống tắm rửa thì còn phải biết phòng bệnh cho gà. Những hôm mưa bão nhiều gà ăn không tiêu và bị bệnh. Thì dùng thuốc tylosin hay là dầu tỏi để cho gà mau phục hồi.
Nghề nuôi thăng trầm, thị hiếu đôi lúc thay đổi nhưng gà tre kiểng Tân Châu. Vẫn luôn ổn định về giá, và chứng tỏ một sức thu hút lâu bền. Đối với những người có thú đam mê gà, vì vậy cần bảo tồn để giữ giống gà đẹp.
Theo: Thủy Tiên
